نام خدا در کتاب‌مقدس عبری יהוה یا YHWH است. این نام که بیش از ۶۸۰۰ بار در عهد عتیق آمده است، متداول‌ترین راه برای اشاره به خدا است. ترجمه‌ها و نوشته‌های سنتی و مرسوم روش‌هایی را برای نشان دادن این نام، با احترام و بدون املای نامانوس «Yahweh»، به کار گرفته‌اند. به دنبال سنت و عرفی که در ترجمه یونانی هفتادتنان آغاز شد و در ترجمه والگیت لاتین تداوم یافت ترجمه‌های انگلیسی معمولاً از واژه «Lord» استفاده می‌کنند. به طور معمول، حروف الفبای کوچک («lord») در ترجمه‌های انگلیسی تولید انبوه برای علامت‌گذاری YHWH به‌عنوان اصل عبری استفاده میشود، در مقابل «Lord» که معمولاً عبری ’ādôn را ترجمه می‌کند. با این حال، برخی از سنت‌های یهودی، YHWH را به عنوان “HaShem” (به معنای واقعی کلمه، “نام”) انتخاب می کنند. ترجمه انگلیسی ASV(۱۹۰۱) در میان ترجمه‌های رایج در انتخاب «یَهُوَه» به عنوان ترجمه ترجیحی برای YHWH، منحصر به فرد است. برای روشن شدن مطلب هیچ‌یک از این اسامی را نمی‌توان مطلقا ترجمه تلقی کرد بلکه بازتابی توامان با احترام از نام خداوند هستند.
حرمت نهادن به نام خداوند
از ابتدای تاریخ اسرائیل احترام به نام شخصی خدا یک رسم همیشگی بود. احترام مناسب به نام خداوند یکی از احکام ده فرمان است (خروج ۲۰: ۷؛ تثنیه ۵: ۱۱)، و بی‌حرمتی به نام او گناهی است که مجازات آن مرگ است (لاویان ۲۴: ۱۰-۱۶). از این گذشته، نام یک فرد نشان دهنده شخصیت و ماهیت اوست (به همین دلیل است که تغییر نام‌ها در کتاب‌مقدس مهم است). از آنجا که کتاب‌مقدس چنین اهمیتی برای نام خدا قائل است، تعجبی ندارد که یهودیان در دوره پسا کتاب‌مقدس برای احترام به نام YHWH تلاش زیادی کنند. در برخی از نسخ خطی طومارهای دریای مرده، نام خدا با الفبای نیاعبری که شکل باستانی‌تر زبان عبری است نوشته شده است. به جای יהוה در نوشته‌های مرسوم، نام خدا در نیاعبری به شکل زیر نوشته می‌شد:
نام خدا تنها کلمه ی است که در آن نسخ خطی به این شکل نوشته شده است و نشان‌دهنده احترام است.
به همین ترتیب، وقتی مترجمان عهد عتیق نام شخصی خدا را به یونانی ترجمه کردند، کلمه یونانی κύριος (kyrios) را به معنای «Lord» انتخاب کردند. این ممکن است نشان دهد که یهودیان در اوایل قرن سوم قبل از میلاد، زمانی که با YHWH در متن مواجه شدند اصطلاح عبری אדון‘ (ādôn) را که به معنای «خداوند» است بکار می‌بردند. شاید ترس از تلفظ نادرست نام مقدس و خاص خدا باعث شد تا آنها عادت کنند که اصلاً آن را تلفظ نکنند. در نتیجه، ما هیچ نظر قطعی در خصوص اینکه نام خاص خدا در هر مرحله از زبان چگونه باید تلفظ شود نداریم.
واژه Jehovah یا یَهُوَه از کجا آمده است؟
کلمه «یَهُوَه» یک رونویسی غلط قرون وسطایی از کتاب‌مقدس عبری مازورتیک است. حروف صامت نام الهی YHWH را می‌گیرد و آنها را با مصوت‌های یک کلمه عبری دیگر، ‘a dōnāy («my lord») ترکیب می‌کند. این که چگونه چنین ترکیبی رخ داده ممکن است ارزش توضیحی بیشتری داشته باشد، بنابراین ما با بحث مختصر در مورد ماهیت همخوانی زبان عبری و اضافات مصوت مازورتیک شروع می‌کنیم.
زبان عبری زبان صامت‌هاست. البته که آواهای صدادار هم به کار می‌رود، اما نگارش آنها مرسوم نیست. این رسم مربوط به دوران باستان است. در نتیجه، ما نمی‌توانیم دقیقاً تعیین کنیم که زبان عبری در عصر عهد عتیق چگونه تلفظی داشته است. با این حال، نگرانی برای حفظ تلفظ دقیق متن، گروهی از کاتبان یهودی ، موسوم به مازورتها یا Masoretes، را در قرون وسطی به اختراع و کاربرد نمادهای مصوت در متن همخوان سنتی سوق داد. دو نسخه خطی قدیمی انجیل عبری مازورتیک – کدکس‌های حلب و لنینگراد – دارای این دست مصوت‌ها هستند.
کاتبان یهودی بسیار سنتی بودند، بنابراین با دقت کامل متن را دقیقاً همانطور که دریافت می‌کردند، کپی می‌کردند، حتی اگر مطمئن بودند که متن قرائت اشتباهی دارد. هنگامی که مازورتها با متنی مواجه می‌شدند که معتقد بودند تحریف شده، یا متنی که هنگام خواندن عمومی معنی نداشت، آن کلمه یا عبارت را با تصحیح حاشیه‌ای که به عنوان qerî یا قرأ شناخته میشود، علامت‌گذاری می‌کردند که معنای واقعی آن «خوانده شده» است. آنچه در متن کپی شده بود به عنوان ketîv («نوشته شده») شناخته می‌شد. وقتی کسی متن عبری را به طور عمومی می‌خواند، رسم بود که به خاطر دقت یا در مورد نام خدا، برای احترام، ketîv را با qerî جایگزین کند. نام خدا رایج‌ترین ترکیب ketîv/qerî در کتاب‌مقدس عبری است. از آنجا که نام خدا بسیار رایج است، مازورتها به جای استفاده از سیستم حاشیه‌ای، حروف صدادار qerî را در اطراف ketîv قرار می‌دادند.
نسخه‌های خطی مازورتیک کتاب‌مقدس عبری تلفظ معمول باستانی ’a dōnāy (ah-dohn-EYE) را به عنوان qerî به جای YHWH به عنوان ketîv بازگو می‌کنند. اصطلاح “a dōnāy” یک انتخاب خاص از “qerî” است. اولاً، اسم «’ādôn» ۷۷۵ بار در عهد عتیق و بیش از ۴۰۰ بار در اشاره به خدا آمده است.
دوم، پسوند – ay نشانگر اول شخص مفرد (هنگام خطاب) است و qerî را به عنوان یک ادعای شخصی از طرف خواننده تلقی می‌کند. به عبارت دیگر، خواننده عمومی کتاب مقدس عبری است که «خداوندم به موسی گفت» یا «خداوندم را ستایش کنند» را درک کرده و پروردگار را خطاب می‌کند. این امر به عنوان نمادی از احترام در نظر گرفته شده بود، اما اخساس نیاز به تفسیری تحت‌اللفظی‌تر از نام خدا، نسبت به حالت استاندارد “Lord”، تمایل به استفاده از اصطلاح ابداعی در ترجمه مازورتیک را در ترجمه انگلیسی ایجاد کرد.
کلمه «Jehovah» برای اولین بار در سال ۱۳۸۱ پس از میلاد ظاهر شد. به راحتی می‌توان فهمید که از کجا آمده است. شخصی به سادگی qerî مازورتیک را به یک زبان اروپایی رونویسی کرد. به عبارت دیگر، شخصی به سادگی حروف صدادار ’dōnay را گرفت و آنها را در اطراف صامت‌های YHWH قرار داد. به این ترتیب نام « Jehovah»، کم و بیش، به دست آمد. کدهای حلب و لنینگراد انجیل عبری عبارت نامانوس יהוה (Y HVāH) را می‌نویسند، که مصوت‌های ‘ dōnay (به جز ō) را گرفته و آنها را در اطراف صامت‌های YHWH قرار می‌دهد. آنها سعی می‌کردند سنت خواندن را در نوشتن حفظ کنند.
احتمالاً خوانندگان انگلیسی این سؤال را دارند که دقیقاً چگونه YeHoWaH به Jehovah تبدیل میشود. برای توضیح، Y در انگلیسی نشان‌دهنده صدای J در برخی از زبان‌های دیگر است. e یک «نیم مصوت» است و صدایی شتابزده با ارزش آوازی که به سختی قابل تشخیص است دارد (به همین دلیل است که dōnāy با a شروع میشود، اما مازورتها YHWH را با علامت eنشان می‌دهند). این “شوا”، همانطور که اغلب نامیده میشود، در زبان‌های اروپایی به صورت e رونویسی میشود. H همان H است. صدای بلند ō از dōnāy دوباره وارد میشود (در qerî مازورتیک وجود ندارد). W در بسیاری از زبان‌ها به صورت v تلفظ میشود. و دوباره، H ،H است. و در نهایت، کلمه « Jehovah » به دست می‌آید.
نام یهوه در ترجمه‌های اولیه انگلیسی رایج شد. تیندیل، انجیل ژنو و دیگران حداقل در برخی مواقع از اصطلاح یهوه برای نشان دادن یهوه عبری استفاده کردند. این اصطلاح تنها چهار بار در نسخه کینگ جیمز کتاب‌مقدس به کار می‌رود (خروج ۶: ۳؛ مزمور ۸۳: ۱۸؛ اشعیا ۱۲: ۲؛ ۲۶: ۴). ترکیبی از « Jehovah» و «lord» در اکثر ترجمه‌های انگلیسی ثابت ماند. نسخه بازبینی شده انگلیسی (۱۸۸۵) و نسخه آمریکایی شمالی آن، نسخه استاندارد آمریکایی (۱۹۰۱)، ” Jehovah ” را به عنوان ترجمه استاندارد خود از واژه יהוה انتخاب می‌کنند. نامی که بیش از ۶۸۰۰ بار استفاده شده است. ترجمه جهان جدید شاهدان یهوه نیز همواره از نام Jehovah استفاده می‌کند. ترجمه‌های جدیدتر از این روش پیروی نکرده‌اند و «lord» را به « Jehovah» ترجیح می‌دهند.
حال این سؤال مطرح می شود که آیا « Jehovah» نام واقعی خداست؟ پاسخ واضح و “خیر” است.
اولاً، خود مازورتها ادعا نمی‌کنند که «Jehovah» نماینده نام خدا است. همانطور که بحث کردیم، ketîv الهام گرفته و مقدس است، در حالی که qerî روش نگهداری و محافظت از متن اصلی مازورتیک بوده است. متن باید خوانده شود و با افزودن حروف صدادار dōnāy به YHWH، آنها هرگز قصد نداشتند کلمه جدیدی ابداع کنند، بلکه قصد داشتند خوانشی محترمانه از نام خاص خدا را نشان دهند.
دوم، صداهای مصوتی که مازورتها به متن اضافه کرده‌اند، سنت خواندن را بسیار دیرتر از خود متن کتاب مقدس نشان می‌دهد. برای درک اینکه چقدر تلفظ می‌تواند در این مدت زمان تغییر کند، ویدیوهای آنلاین داستان های کانتربری را که با تلفظ انگلیسی معاصر خوانده می‌شوند تماشا کنید.
آیا این چیزی شبیه به انگلیسی مدرن است؟ حتی اگر تلفظ عبری در آن دوره زمانی (یک دوره ۱۰۰۰ ساله!)، به طرز قابل توجهی حفظ شده باشد این واقعیت که نام خدا با حروف صدادار منتقل نشده است، اطمینان در تلفظ را به سادگی غیرممکن می‌کند. مازورتها سنت خواندنی را حفظ کردند که در زمان خودشان نقل شده بود، نه لزوماً سنتی که مربوط به دوران کتاب‌مقدس بوده است.
سوم، مازورتها در واقع نام Jehovah یا معادل عبری آن را نگذاشتند. به یاد داشته باشید که مازورتها مصوت ō را از qerî حذف می‌کنند و کلمه بی‌معنی و نامانوس عبری Y HWāH را به دست می‌آورند (این بی معنی است زیرا هر صامت عبری باید یک مصوت همراه داشته باشد، “H” میانی ندارد). بنابراین، سازندگان کلمه ساختگی « Jehovah» چیزی را اضافه کردند که عبری مازورتیک در وهله اول فاقد آن است.
نتیجه‌گیری
اصطلاح Jehovah کمتر از ۷۰۰ سال قدمت دارد. حتی معادل تقریباً عبری آن نیز نمی‌تواند زودتر از کاربرد مصوت‌ها در متن صامت در قرون وسطی باشد. همین امر در مورد املای « Yahweh » صادق است، اگرچه محققان مطمئن هستند که این شکل (تا حدی بر اساس آوانویسی‌های باستانی) به تلفظ اصلی نزدیک‌تر است با این حال، آیا استفاده از نام Jehovah محترمانه تر است؟ برخی فکر می‌کنند محترمانه‌تر است. کسانی که به شدت از استفاده از نام Jehovah دفاع می‌کنند، موضع خود را بر اساس واقعی‌تر و اصیل‌تر بودن آن استدلال می‌کنند. با این وجود، مشاهده کردیم که اصطلاح « Jehovah» اصالتاً نه در کتاب‌مقدس وجود دارد و نه در سنت مازورتیک. و استفاده از ترجمه (نویسه‌گردانی) انگلیسی از یک کلمه عبری که در وهله اول هرگز قرار نبود تلفظ شود، نادرست است. سنت یهودی مراقب است که از نام خاص خدا سوء استفاده نکند و با القابی مانند «Lord» یا «the Name» از بی‌حرمتی به آن اجتناب کند. یک اسرائیلی کتاب مقدسی، اگر به دوران مدرن ورود کند، معنای واژه « Jehovah » را اصلا نمی‌فهمد، زیرا در واقع یک کلمه عبری نیست. نام Jehovah نه تحت‌اللفظی‌تر، نه محترمانه‌تر، و نه دقیق‌تر از نامی است که بطور معمول استفاده میشود.
نویسنده : جاستین راجر
——
منبع :
Where Did "Jehova" Come From?
** این مقاله لزوماً در راستای باورهای انجمن عصا نیست و صرفا جهت آشنایی با رویکردهای مختلف منتشر شده است.